İzleniyor musunuz? Telefonunuzdaki izleme uygulamasını nasıl tespit edebilirsiniz?
İzleme uygulamaları ve casus yazılımlar gerçek bir risktir ve birçok kişi için gizliliklerinin ihlal edilmesi son derece tatsız bir durumdur. Telefonunuzda bir izleme uygulaması olup olmadığını tespit edebilmeniz ve bu konuda yapabileceklerinize dair ipuçlarımızı aşağıda görebilirsiniz.
İngiltere'de bir kadın kısa bir süre önce yüklediği gizli bir uygulama yoluyla kocasının telefonunu izleyerek mesajlarını okuduğunu ve her hareketini takip ettiğini itiraf ederek manşetleri süsledi. Kendisini rahatsız etmediğini söylese de uygulamaların izlenmesi ve casus yazılımlar büyük bir risk teşkil ettiği gibi birçok kişi için oldukça rahatsız edici bir gizlilik ihlali anlamına geliyor. Telefonunuzda bir izleme uygulaması olup olmadığını tespit edebilmeniz ve bu konuda yapabileceklerinize dair ipuçlarımızı aşağıda görebilirsiniz.
Fırsat anahtardır
İzleme uygulamaları ve casus yazılımlar yüklemek telefonunuza fiziksel erişim gerektirir; bu yüzden bunu önlemenin en kolay yolu telefonunuzu size yakın ve güvenli bir yerde bulundurmanızdır. Telefonunuzu her yere götüremeyeceğiniz için (hepimizin ara sıra duş alması gerektiğinden) tahmin edilmesi zor bir PIN kodu belirleyin. Doğum gününüz, evlilik yıldönümünüz, adresiniz veya buna benzer kombinasyonlar olmasın.
IPhone'unuz “jailbreak” oldu mu?
IPhone'a izleme veya casus uygulamalar yüklemek, Apple'ın Appstore dışındaki kaynaklardan yazılım yüklemeye ilişkin yerleşik katı kurallarının atlatılmasını sağlayan “jailbreak” adı verilen bir işlem gerektirir. Telefonunuzda bu işlem yapıldıysa bile bunu bariz şekilde fark edemezsiniz; ancak bunu yapan kişi aceleci veya dikkatsiz ise, bunu yapmak için kullandıkları yazılımı silmemiş olabilir. En yaygın jailbreak araçlarından olan Cydia, Icy, Installer, Installous, SBSettings gibi uygulamaların yüklü olup olmadığına bakabilirsiniz. Telefonunuzu aramak için ana ekranınızı basitçe sağa kaydırmanız yeterlidir, çünkü bunlar genelde bir uygulama simgesiyle görünmeyeceklerdir.
Faturalarınızı kontrol edin
Eğer telefonunuzda bir izleme uygulaması veya casus yazılım varsa, bu uygulamalar GPS ile telefonunuzun konumunu tespit ederek kontrol eden kişiye bilgi göndermek amacıyla veri paylaşımını etkinleştireceğinden, veri kullanım ücretleriniz tavan yapabilir. Yurtdışına çıkmadığınız halde veri kullanım ücretlerinizde ani bir artış gözlemlediyseniz hemen kontrol edin.
İzleme uygulamaları veya casus yazılım yüklenmiş olabileceğine dair işaretler
Telefonunuzun sizin bilginiz olmadan sizi takip ettirdiğini ve her iletişiminizi raporladığını gösteren bir dizi işaret vardır. Pil olması gerekenden çok daha hızlı tükenerek telefon kullanılmadığında bile ısınıyor mu? Ekranı kapatmaya çalıştığınızda yanıyor ya da hiçbir şey yapmadığınız halde ısınmaya başlıyor mu? Uygulamaları normalden daha mı yavaş çalıştırıyor? Arka planda çalışan yabancı uygulamalar var mı? Kapanması çok mu uzun sürüyor? Bunlar tek başına izleme uygulamalarını gösteren işaretler olmayabilir, ancak aşağıdakilerden bazılarıyla birlikte görülüyorlarsa, telefonunuz sizden bir şey saklıyor demektir.
Tuhaf mesajları görmezden gelmeyin
Bilgisayar koduna benzeyen ya da karmakarışık sayılardan oluşan bir metin mesajı alırsanız, bunun telefonunuzdaki izleme uygulamasının uzaktan kontrol mekanizması tarafından gönderilen bir 'talimat' mesajı olması muhtemeldir; casus yazılımlar bu tip mesajlar alarak çalışır ve bu mesajlar siz farkında olmadan iletilse de bazen gelen kutunuzda görülebilirler.
İzleme uygulamasının izini sürün
Her kullanıcı telefonunun klasörlerini ve dizinlerini rahatça kurcalayamayabilir; fakat ES File Explorer benzeri bir dosya bulma uygulaması kullanarak mesaj, resim ve uygulama klasörlerine göz atabilirsiniz. Casus yazılım genelde çok da ustaca dizayn edilmiş bir yapıya sahip değildir; içerisinde 'stealth', 'spy' ve 'mobilespy' kelimeleri geçen dosya isimleri oluşturabilir. Bu kadar göze çarpan bir şeyi silin, fakat emin olmadığınız dosyaları silmeden önce bir uzman görüşüne başvurun.
Gerçek dünya kanıtı
Son olarak, mobil yazılımınıza yüklenmiş izleme veya casusluk uygulamalarının olup olmadığını anlayabilmeniz adına en iyi göstergelerden biri, çevrenizde olup bitenlere dikkat etmenizdir. Yakın çevrenizden biri kuşkulanacak bir şey söyledi mi, ya da yaptı mı? Bu, onlara yeni bir şey söylediğinizde veya ağzınızdan yanlışlıkla bilmedikleri bir şey kaçırdığınızda şaşırmayı unutmaları kadar basit olabilir.
Casus uygulamalar nasıl engellenir?
Mobil cihazlar için iyi bir antivirüs uygulaması, sizi casusluk ve izleme uygulamalarına karşı korumalıdır. ESET, zararlı yazılım ve gizli dolandırıcılık uygulamalarına karşı çok daha duyarlı bir platform olan Android için bir mobil güvenlik paketi sunuyor.
İzleme uygulamaları ve casus yazılımlar nasıl kaldırılır?
Telefonunuzun yazılımını güncel tutar, sizi zararlılardan koruyacak yazılımlar kullanır ve yukarıda belirtildiği gibi şüpheli herhangi bir şeyi silerseniz muhtemelen güvende olursunuz. Ancak emin olmanın tek yolu, bilgisayarınıza komple bir yedek almak, telefonunuzu fabrika ayarlarına geri döndürmek ve sonrasında her şeyi tek tek silerek yalnızca bildiğiniz ve güvendiğiniz uygulamaları geri yüklemektir.
Bilginiz dışında jailbreak işlemi yapıldığından şüphelendiğiniz bir iPhone kullanıyorsanız, son iOS sürümüne güncellemek jailbreak işlemini tersine çevirerek gizli yazılımları kaldıracaktır; ancak yukarıdaki örnekte olduğu gibi, önce yedek aldığınızdan emin olmalısınız.